Tekst geschreven door: Alain Swaelens
Filmpje door: Eddy Vannerom
Korte geschiedenis van de vroegere papierfabriek van Sint-Genesius-Rode.
Deze papierfabriek bevond zich op de huidige Novarode-site.
De geschiedenis van papiermolens in Sint-Genesius-Rode begint waarschijnlijk in de 15-16de eeuw.
Er zijn geschriften van 1562 waarin de molen van "Termeulen" (daarna “molen de Meùrs” met de komst van de familie de Meùrs op het einde van de XVIIIe eeuw genoemd), maar waarschijnlijk dateert hij van verschillende decennia ervoor. In Rode waren er verscheidene water- en papiermolens langs de Molenbeek, bvb aan de Geevaertvijver bij het station, aan de huidige Novarode-site, in Tenbroek (nu Winderickx-site)…
Bron: prentkaartenverzameling Belfius Bank, Académie Royale de Belgique
Société Anonyme Belge de Phototypie
Bron : Pierre Depessemier
De “fabriek van de Meùrs” aan de Novarode-site werd echt geïndustrialiseerd vanaf 1790. Vanaf 1838 werd de eeerste stoommachine geïntroduceerd. De oude watermolen is nog blijven draaien met bijgevolg tegelijkertijd industriële en ambachtelijke productielijnen. Verschillende stoommachines werden in de volgende decennia bijgebouwd. Het bedrijf bleef maar groeien met de eerste gebouwen die op de postkaarten en foto’s te zien zijn (zie op deze website). Dit beeldmateriaal dateert van 1912, nadat in 1902 tevens de Molenbeek overwelfd werd.
Vanaf het midden van de XIXe eeuw kreeg de fabriek tot 1922 met de stopzetting van de manuele productie, het monopolie om papier te leveren voor de Belgische bankbiljetten: zo groot was de faam toen!
Bron: Pierre Depessemier
In 1933 ging de firma op in de “S.A. Papeteries du Pont de Warche à Malmédy”.
Vanaf 1954 werd niet alleen papier voor drukkerijen gemaakt, maar ging men ook over tot het maken van luxe-papiersoorten, o.a. het Kromekote-papier, door sommige ouderen zeker nog gekend. In deze jaren groeide de tewerkstelling tot zo’n 450 arbeiders en bedienden.
Bron: Eddy Vannerom
Bron: Pierre Depessemier
Door de omvang van de fabriek en de productie, kon de Molenbeek echter niet meer genoeg water aanleveren om zelf papier te blijven maken en in 1964 werd volledig overgeschakeld naar papier-bewerking en –verwerking.
In de papierfabriek van Huizingen bleef men tot 1981 wel nog papier maken uit de basisproducten.
Verschillende papierfabrieken en firma’s gingen vanaf 1965 samen onder de naam “Intermills”; deze groep telde in de beste jaren zo’n 3000 medewerkers in alle 6 sites (Rode, Huizingen, Andenne, Malmédy, La Hulpe en Saint-Servais) samen.
Vanaf begin jaren ’70 kwam de groep echter in zware financiële problemen, nog verergerd door de oliecrisis in 1973 en 1974.
In 1979 splitste de fabriek van Rode (met toen nog zo’n 300 personen) zich af van de groep, en in 1981 werd de fabriek van Huizingen opgegeven. Intermills Rode werd in 1980 omgedoopt tot Novarode.
Eind 1990 moest Novarode de deuren definitief sluiten.
Begin jaren 2000 werd de ganse site afgebroken en de site Novarode (zoals nu te zien is) ingericht.
Door Eddy Vannerom - 2020
© 2020 - 2023 - Deze website is een burgerinitiatief dat door de gemeente Sint-Genesius-Rode ondersteund is.
