Twee eeuwen van bestuur
Tekst en opzoekingen: Marc Hindrijckx en Christian Nekkebroeck
De Becker Urbaan,Fernand Vanhemelryck (1982), Geschiedenis van Sint-Genesius-Rode naar Constant Theys, Gemeentebestuur van Sint-Genesius-Rode
.jpg?etag=%2214d5e-678d4e44%22&sourceContentType=image%2Fjpeg&ignoreAspectRatio&resize=216%2B270&quality=85)
Onder het Frans bewind waren de Burgemeesters nog “meiers” (afkomstig van “maire” uit het frans).
De eerste jaren na de onafhankelijkheid van België waren geen gemakkelijke jaren, er heerste chaos, en het is pas na een decennia dat alles in zijn plooi begon te vallen: Burgemeesters en Schepenen vormden het college, de Raadsleden hielpen de belangen van de Gemeente te verdedigen.
De Belgische vlag was ondertussen al samengesteld door Edouard Ducpétiaux en Lucien Jottrand, beiden Advocaat en krantenredacteurs en samengenaaid door Marie Abts-Ermens naaister in een stoffenzaak aan de Grasmarkt in Brussel. De kleuren waren gekozen op basis van het wapenschild van het hertogdom Brabant, een gouden leeuw (geel), de achtergrond zwart en geklauwd en getongd in ‘t rood. Oorspronkelijk werd het horizontale model gebruikt maar finaal koos België voor het verticale model.
Deze “nieuwe” vlag wapperde aan de café gevel op de hoek van de Kerkstraat en het Dorpsplein (nu Pizzeria), waar de eerste Gemeenteraden plaatsvonden.
.jpg?etag=%221cc8a-678d405a%22&sourceContentType=image%2Fjpeg&ignoreAspectRatio&resize=299%2B191&quality=85)
Dorpsplein, café waar de eerste Gemeenteraden plaatsvonden.
De familie Van Keerberghen kon in Rode en omgeving een belangrijke status opbouwen als pachter/eigenaar van meerdere grote pachthoven. Hof van Jans was oorspronkelijk een herberg “Het Bourgons Cruys” (link) met zicht op het kerkhof, toen nog naast de kerk. Dit goed werd gekocht door François Van Keerberghen in 1796. Zijn zoon en toekomstig Burgemeester Jan Baptist erfde het Hof in 1811 en woonde er verder met vrouw en negen kinderen. Jan Baptist was pachter, herbergier en houtkoopman en dreef ook handel in kolen. Hij ging met zijn zes paarden en kar de kolen ophalen in Charleroi. Het ging om en bij de 10 ton per kar! Uit de lijst van de kiezers van 1825 blijkt ook dat Jan Baptist een welgestelde man was. Hij behoorde tot de “elite” die toen mochten gaan stemmen. Voor de bouw van het Gemeentehuis (1834) hadden de gemeenteraden plaats in zijn herberg op de hoek van de Kerkstraat en Dorpsplein.
In deze brief, gedateerd 15 september 1856 en gericht aan de burgemeester en schepenen, bedankt de Koning Leopold I de bevolking voor de blijken van genegenheid en vertrouwen die hem werden betoond ter gelegenheid van de 25e verjaardag van zijn troonsbestijging.
Document: Karine Dieltiens
Brussel, den 15 September 1856
Heeren Burgemeester en Schepenen der gemeente Rhode-Saint-Genèse
By de nationale de feesten in de Hoofdstad des Koningryks gevierd even als by de feesten in de Hoofdplaetsen der Provincien gegeven overal heb ik met gemoeds-aendoening de vrywillige openbaring der alleredelste en allervoortreffelykste gevoelens ontvangen, waeraen Belgenland my had gewoon gemacht, maar aen welke de gelegenheid van den vyf en twintigsten verjaardag der inhuldiging myner regering een byzonder kenmerk van plegtigheit en grootheid heeft bygezet.
Gaerne hadde ik my tot in de nederigste Gemeenten willen begeven, om my van die getrouwe levelhingen omgring te zien, die het minst belangryke gedeelte niet uitmaken van het land, aen welks heil ik geheel een leven van bezorgdheid en opoffering heb toegewyd.
Ik acht het my een geluk, door de tusschenkomst der gemeentebesturen, aen gansch het Belgische Volk de ware uitdrukking te kunnen doen geworden van de erkentelykheid, waermede myn hart vervuld is by het aenzien van zoveel verkleefdheid en van zoveel vertrouwen.
Leopold
.jpg?etag=%22133b5-678d4939%22&sourceContentType=image%2Fjpeg&ignoreAspectRatio&resize=358%2B398&quality=85)
Eerste gemeentehuis (foto: gemeentelijke collectie)
L'Echo du Parlement van 4 januari 1882
Geannuleerde verkiezingen wegens ontbrekende informatie op het affiche.
Vertaling van het artikel:
In Sint-Genesius-Rode is de verkiezing geannuleerd, inclusief de voorstellen van kandidaten, wat betreft de vijf zetels van gemeenteraadsleden van de reeks die in 1887 afloopt. Verre van de namen van de kandidaten in de vorm van het stembiljet weer te geven, bevatte het aanplakbiljet noch de bovenste vakjes, noch het onderscheidingsteken, noch de zijvakjes, en dit verzuim deed het zijn essentiële nut verliezen, dat bestond in de combinatie van de namen en de vakjes.
Vanaf het ontstaan van België tot ongeveer het einde van de 19de eeuw was er maar een beperkte groep van de bevolking die mocht gaan stemmen: grondeigenaars, de pastoor, de kapitaalkrachtigen. In Rode waren er toen gemiddeld een vijftigtal kiezers. Vanaf 1893 mochten alle mannelijke Belgen boven de 25 jaar gaan stemmen, onder bepaalde voorwaarden weliswaar, voor de gemeente Rode waren er toen een 1000 tal kiezers.
Pierre François Van Keerberghen was de pachter van het Hof van Lansrode. Hij was gehuwd met Cornelia Winderickx (telg uit de bekende Dworpse familie) en was vader van acht kinderen. Zijn zus was Sabina, stichtster van het OLV Instituut. Toen waren er in Rode twee politieke groepen: de Vetten en de Mageren. De Vetten vertegenwoordigden de rijkelui, waaronder de Landbouwers. De Mageren vertegenwoordigden het gewone volk. De Mageren werden ook de “van der Kielen” genoemd omdat de meesten een blauwe kiel droegen.
Na WOI werd het algemeen stemrecht ingevoerd: 1 stem voor iedere burger ouder dan 21 jaar.
Hij was op 12/8/1913 vervangend burgemeester en op 18/11/1918 burgemeester. Volgens de geschiedenis van Rode was hij burgemeester op 9/8/1914.
Na 100 jaar was het Gemeentehuis bouwvallig en onveilig verklaard. De diensten werden tijdelijk ondergebracht in de conciërge woning van de school Wauterbos.
In 1932 beginnen de afbraakwerken van het oude Gemeentehuis. Een nieuw Gemeentehuis zal gebouwd worden op dezelfde plaats. De architecten waren Henri Jacobs (1864-1935) en zijn zoon Henri (Aimé) Jacobs (1896-1964). Ze waren architecten van de art nouveau-periode, ook bekend door de talrijke scholen dat zij ontwierpen, waaronder “het Blokske”. Toen de eerste steen werd gelegd op kermismaandag 1937 door Burgemeester Leo Carlier was architect Jacobs al overleden, zijn zoon was aanwezig. In het nieuwe gemeentehuis was er ook een ruimte voor de Politiediensten en een “cachot”.
.jpg?etag=%2214d5e-678d4e44%22&sourceContentType=image%2Fjpeg&ignoreAspectRatio&resize=236%2B295&quality=85)
Tweede gemeentehuis
(foto: gemeentelijke collectie)
Het is ons een grote eer en een aangename plicht, in naam der inwoners op deze plechtigheid te mogen verwelkomen de vertegenwoordigers van Z. Exc. de Minister van Openbare Werken en Werkverschaffing, dhr. Sabbe, ambtenaar bij de Dienst van Economisch Herstel, en dhr. Van de Velde, kunstadviseur van dezelfde Dienst, en hun onze gevoelens van dankbaarheid te vertolken voor de milde steun die dit organisme aan onze gemeente heeft toegezegd in het bekostigen van ons nieuw gemeentehuis. Eerbiedig welkom ook aan de vertegenwoordiger van Z. Exc. de heer Gouverneur van Brabant, de heer Van Hall, hoofdbouwmeester, die zijn bouwkundige kennis en technische bevoegdheid altijd met de meeste bereidwilligheid te onzen dienste heeft gesteld om ons voor te lichten en te helpen.
"Wij begroeten hier ook de aanwezigheid van de bouwmeester, dhr. Henri Jacobs, aan wiens grondige vakkennis en stevige onderlegdheid we de vaardige plans verschuldigd zijn van dit nieuw gebouw, en we drukken hem onze dankbare gevoelens uit voor de nauwgezette zorg waarmee hij zijn taak heeft vervuld.
Hartelijk welkom, ten slotte, aan U allen, geachte medeburgers, voor uw opkomst op deze plechtigheid.
Wij hebben er aan gehouden dat deze gebeurtenis, nl. het leggen van de eerste steen van het nieuw gemeentehuis, met enige luister zou omringd worden en de aandacht van onze bevolking gewekt, omdat door deze plechtigheid een aanvang wordt gemaakt met het oprichten van het gebouw dat eenmaal zal zijn het middelpunt van ons burgerlijk leven, de schakel tussen onze bevolking en de hogere landsbesturen, het zinnebeeld onzer maatschappelijke plichten en vrijheden.
Voor onze huidige dorpsgenoten, en voor de ons opvolgende geslachten, zal dit gebouw getuige zijn van al de bijzondere gebeurtenissen op hun levensweg. De ernstige, de droevige, de blijde mijlpalen welke de levensloop van ieder mens afbakenen zullen in dit huis worden opgetekend en bestendigd. Deze stenen zullen de schreden dragen van de ontelbare Rodenaren die, in een lange toekomst, zich tot de gemeenteoverheid zullen wenden, het hart vervuld met de meest verschillende gemoedsaandoeningen. Voor de ogen onzer verbeelding zien wij de gelukkige vaders hun pasgeboren kindje komen aangeven; even later treedt een gelukkig bruidje met haar bruidegom, fier en blozend aan, na elkaar eeuwige trouw gezworen te hebben... Eilaas, ook tranen zien we in de ogen van sommige bezoekers, zij die een geliefd wezen hebben verloren...
Dit gebouw zal het beeld zijn van de eenheid der Gemeente, omdat het voor eenieder in zich zal dragen, de herinnering aan eigen lief en leed. Daarom ook hebben wij gevraagd dat onschuldige kinderhanden, uit verschillende wijken der gemeente, de eerste stenen zouden aanbrengen.
Moge dit eendrachtig bouwen aan hetzelfde huis een symbool zijn van het eendrachtig streven in de toekomst van hen op wier schouders de plicht rust onze Gemeente te besturen en vooruit te helpen."
Tijdens de oorlogsjaren 1942 tot 1944: Jan Baptiste Fellemans (VNV)
In 1942 was het Gemeentehuis voltooid en in gebruik genomen, weliswaar zonder feestelijkheden, het was volop oorlog.
1944-1946 na de bevrijding van België werd Georges Straete (liberaal) terug Burgemeester
Vanaf 1949 krijgen ook de vrouwen stemrecht (voor de gemeenteraadsverkiezingen hadden de vrouwen al stemrecht vanaf 1920)
Op 29 januari 1961 ontsteekt burgemeester De Coster de vriendschapsfakkel die naar Sicilië zal meegevoerd worden. De flolklore groep Tist en Triene vertrekt naar Sicilië om er Vlaanderen te vertegenwoordigen om de Amandelbloesemfeesten te Agregento.
Wij stellen vast dat een meerderheid van de Burgemeesters Katholiek waren, zeker de landbouwers, een drietal Liberaal, twee vrouwen en slechts één socialist…
© 2020 - 2023 - Deze website is een burgerinitiatief dat door de gemeente Sint-Genesius-Rode ondersteund is.
