Het station

Een plaats waar mensen elkaar ontmoeten

Tekst geschreven door: Alain Swaelens

Korte geschiedenis van het station van Rode.

Bron:

  • De Becker Urbaan, Fernand Vanhemelryck (1982), Geschiedenis van Sint-Genesius-Rode naar Constant Theys, Gemeentebestuur van Sint-Genesius-Rode
  • Weetjes van de auteur als geboren en getogen rodenaar

Foto: collectie Pierre Rolin. In 2021 kunstmatig gekleurd

De spoorlijn Brussel-Nijvel werd in gebruik genomen in 1873.  Toen was er ook nog een goederenstation (waar nu de parkeerterreinen zijn). Het stationsgebouw van Rode was een zo goed als identieke kopie van al de stationsgebouwen die van Vorst tot Nijvel werden gebouwd.

Er zijn wel verschillende veranderingen aan gedaan gedurende de zowat anderhalve eeuw dat het er staat.

Gedurende de jaren werden verschillende delen van het gebouw afgebroken en een aantal jaren later opnieuw bijgebouwd.  Dit is te zien op verschillende foto’s in de fotogalerij.

In 1977-1978 werd het gebouw tot de huidige staat opgefrist, en van lichtroze in het wit geschilderd.

Foto: gemeentelijke collectie. In 2021 kunstmatig gekleurd

Enkele leuke wist-je-datjes aan het gebouw

  • De gebouwen zijn volledig in baksteen gemetst.
  • Aan de onderzijde is er een blauwe steen, en tussen de blauwe steen en de bakstenen muur zitten natuurleien om de talrijke trillingen van de voorbijrijdende treinen op te vangen (met enkel beton (van in die jaren) zouden de muren barsten).
  • De voegen tussen de stenen steken er een beetje uit: bij de meeste gebouwen zijn de voegen één of twee mm dieper dan de bakstenen.  Zo’n concept zou tegenwoordig niet meer betaalbaar zijn… Aan enkele muren is dit nog steeds te zien, vele anderen werden hersteld op de “modernere en goedkopere manier”.

De uitstekende voegen zijn vandaag nog steeds zichtbaar

Hier ziet u een gedetailleerde maquette van het gebouw, die gemaakt werd door Pierre Olivier (†): hier wordt ze fier getoond door zijn dochter Dominique. Die maquette bevindt zich momenteel in het station nadat de familie Olivier deze gedoneerd heeft. Met dank aan de vroegere stationschef Roland en de huidige om deze uitgeleend te hebben voor dit project.

Nog een wist-je-datje

Er waren, in tegenstelling tot vandaag de dag, niet één maar twee wachtzalen. Al naar gelang hoeveel men voor een treinkaartje wilde en kon betalen kwam men in één van de wachtzalen terecht, wat afhankelijk was van de drie verschillende klassen. Van hoog naar laag heetten deze klassen de “diligence caisse-berline”, “diligence 2e caisse”, “chars-à-bancs en waggons”. Voor iedere laag van de bevolking was er dus een mogelijkheid om de trein te nemen op hun eigen ‘niveau’. De reizigers uit de eerste twee klassen (diligence caisse-berline en diligence 2e caisse) konden eigenlijk samengevoegd worden, deze klassen waren namelijk bedoeld voor de adel en burgerij, dus economisch toch niet toegankelijk voor andere mensen. Deze wachtzalen waren dus gescheiden, en toegankelijk via aparte toegangsdeuren (later verdwenen deze en werden daar ramen ingeplaatst). (Bron: RU Gent 2010).

Foto: gemeentelijke collectie. In 2021 kunstmatig gekleurd.

Klik op de foto voor een vergroting. Alle foto's werden in 2021 kunstmatig gekleurd.

Het stationsplein

Foto: Dominique Olivier. In 2021 kunstmatig gekleurd.

Aan de overzijde van het stationsplein, waren eveneens verschillende handelszaken: een apotheek, bakker, restaurant, … deze werden rond 2010 onteigend voor aanleg van het GEN (Gewestelijk Express Net), dat er anno 2021 nog steeds niet is …

We zouden over dit onderwerp niet volledig zijn als we over het toenmalige stationsplein niet spreken. Rondom het stationsplein waren vroeger een heleboel handelszaken gevestigd: verschillende café’s, een dagbladwinkel (wanneer die in het station gesloten werd), …

    Foto: Eddy Vannerom

    Het stationsplein was door de sporen in twee gesneden en een spooroverweg verzekerde de wegverbinding. De spoorweg-bareel werd in 1949 afgeschaft en er werd in de plaats een voetgangerstunnel gebouwd.  Toen werd ook de spoorweglijn geëlektrificeerd. 

    Foto: gemeentelijke collectie. In 2021 kunstmatig gekleurd.

    De oude tramlijn had daar eveneens (naast de muur van het kasteel) zijn eindpunt. De tramlijn werd in 1969 opgedoekt.

    Door de aanleg van de spoorweg, werd een hoge berm gebouwd tussen het station en Hof-ten-Berg. Daardoor werd de Gevaertvijver een eerste keer in twee gesplitst.  Midden jaren 1960, met de aanleg van de verlengde Zoniënwoudlaan vanaf het station tot in Alsemberg, werd de Gevaertvijver opnieuw gehalveerd (droogelegd).

    Foto in 2021 kunstmatig gekleurd.

    De verschillende papierfabrieken van Rode maakten dankbaar gebruik van het goederenstation. De economische activiteit bloeide einde 19de en begin 20ste eeuw. Het goederenstation verdween in 1977, en toen werden ook de loodsen afgebroken.

    In 1933 kreeg De Hoek zijn stopplaats, wat voor die wijk meteen ook de reistijd naar Brussel aanzienlijk inkortte. Deze stopplaats zorgde voor een geweldige expansie voor de wijk.

    Klik op de foto voor een vergroting. Alle foto's werden in 2021 kunstmatig gekleurd.

    Meer weten?

    Er zijn veel oude foto's van de omgeving van het station en het is vrij complex om zich in te beelden hoe de situatie aan elkaar zat. Neem gerust een kijkje ter plaatse en scan de verschillende QR-borden in de rechstreekse omgeving voor meer uitleg.